Bilgi Bankası

Sanal Özel Sunucu (VDS), paylaşımlı hosting ile fiziksel sunucu arasında bir köprü görevi görür. Daha fazla kaynak, özelleştirme ve kontrol imkanı sunarak, büyüyen web siteleri, uygulamalar ve özel sunucu gereksinimleri için ideal bir çözümdür. KVM (Kernel-based Virtual Machine) ve Proxmox, VDS kurulumu için en popüler ve güçlü sanallaştırma teknolojilerinden ikisidir. Bu makalede, KVM ve Proxmox kullanarak yüksek performanslı bir VDS ortamının nasıl kurulacağını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

1. Sanallaştırma Teknolojileri: KVM ve Proxmox'a Giriş

1.1. KVM (Kernel-based Virtual Machine) Nedir?

KVM, Linux çekirdeğine entegre edilmiş açık kaynaklı bir sanallaştırma teknolojisidir. KVM, Linux çekirdeğini bir hipervizöre dönüştürerek birden fazla işletim sisteminin (sanal makinelerin) aynı donanım üzerinde paralel olarak çalışmasını sağlar. KVM, donanım sanallaştırma uzantılarını (Intel VT-x veya AMD-V) kullanarak yüksek performans sunar ve çeşitli işletim sistemlerini destekler.

1.2. Proxmox VE (Virtual Environment) Nedir?

Proxmox VE, KVM ve LXC (Linux Containers) tabanlı, açık kaynaklı bir sunucu sanallaştırma platformudur. Proxmox VE, web tabanlı bir arayüz, merkezi yönetim, canlı geçiş (live migration), yedekleme ve geri yükleme gibi gelişmiş özellikler sunar. KVM ve LXC'yi bir araya getirerek hem sanal makineler hem de konteynerler için ideal bir platform sağlar.

1.3. Neden KVM ve Proxmox?

KVM ve Proxmox, VDS kurulumu için birçok avantaj sunar:

• Yüksek Performans: KVM, donanım sanallaştırmasını kullanarak neredeyse çıplak metal (bare metal) performansı sunar.
• Esneklik: KVM, çeşitli işletim sistemlerini destekler ve sanal makinelerin donanım kaynaklarını dinamik olarak ayarlamanıza olanak tanır.
• Güvenlik: KVM, sanal makineleri birbirinden izole ederek güvenliği artırır.
• Merkezi Yönetim: Proxmox VE, web tabanlı arayüzü sayesinde sanal makineleri ve konteynerleri kolayca yönetmenizi sağlar.
• Gelişmiş Özellikler: Proxmox VE, canlı geçiş, yedekleme, geri yükleme ve yüksek kullanılabilirlik (HA) gibi gelişmiş özellikler sunar.
• Açık Kaynak: Hem KVM hem de Proxmox VE açık kaynaklıdır, bu da maliyet tasarrufu sağlar ve topluluk desteğine erişim imkanı sunar.

2. Donanım ve Yazılım Gereksinimleri

2.1. Donanım Gereksinimleri

Yüksek performanslı bir VDS kurulumu için aşağıdaki donanım gereksinimleri önerilir:

• İşlemci: Intel Xeon E3/E5 serisi veya AMD EPYC serisi işlemci (donanım sanallaştırma uzantıları (Intel VT-x veya AMD-V) desteklemeli)
• RAM: En az 16 GB RAM (sanal makine sayısına ve kaynak ihtiyaçlarına göre artırılabilir)
• Depolama: Yüksek hızlı SSD (Solid State Drive) veya NVMe SSD (Non-Volatile Memory Express) depolama (RAID yapılandırması önerilir)
• Ağ: Gigabit Ethernet ağ bağlantısı

2.2. Yazılım Gereksinimleri

VDS kurulumu için aşağıdaki yazılımlara ihtiyacınız olacaktır:

• İşletim Sistemi: Debian, Ubuntu veya CentOS gibi bir Linux dağıtımı (Proxmox VE, Debian tabanlıdır)
• Proxmox VE: Proxmox VE kurulum ISO dosyası (Proxmox İndirme Sayfası)
• SSH İstemcisi: Sunucuya uzaktan erişim için bir SSH istemcisi (örneğin, PuTTY)

Önemli Not: Donanımınızın sanallaştırma uzantılarını (Intel VT-x veya AMD-V) desteklediğinden emin olun. Bunu BIOS ayarlarından etkinleştirmeniz gerekebilir.

3. Proxmox VE Kurulumu

3.1. Proxmox VE ISO Dosyasını İndirme ve Hazırlama

Proxmox VE'nin en son sürümünü Proxmox İndirme Sayfası'ndan indirin. ISO dosyasını bir USB belleğe veya DVD'ye yazdırın.

3.2. Sunucuyu Proxmox VE ISO'su ile Başlatma

Sunucuyu Proxmox VE ISO'su ile başlatın. BIOS ayarlarından önyükleme sırasını USB veya DVD sürücüsüne göre ayarlayın.

3.3. Proxmox VE Kurulum Sihirbazı

Proxmox VE kurulum sihirbazı başlayacaktır. Kurulum adımlarını takip edin:

1. Lisans Sözleşmesi: Lisans sözleşmesini kabul edin.
2. Hedef Disk Seçimi: Proxmox VE'nin kurulacağı diski seçin. Diski biçimlendirmek isteyip istemediğinizi belirtin.
3. Ülke, Saat Dilimi ve Klavye Düzeni: Ülkenizi, saat diliminizi ve klavye düzeninizi seçin.
4. Parola ve E-posta Adresi: Yönetici (root) parolası ve e-posta adresinizi girin.
5. Ağ Yapılandırması: Sunucunun ağ yapılandırmasını (IP adresi, ağ maskesi, ağ geçidi, DNS sunucusu) ayarlayın.
6. Kurulumu Onaylama: Kurulum ayarlarınızı gözden geçirin ve kurulumu onaylayın.

3.4. Kurulumun Tamamlanması ve Sunucuya Erişim

Kurulum tamamlandıktan sonra sunucu yeniden başlatılacaktır. Proxmox VE web arayüzüne erişmek için bir web tarayıcısı açın ve sunucunun IP adresini (örneğin, `https://sunucu_ip_adresi:8006`) girin. Yönetici (root) kullanıcı adı ve parolası ile giriş yapın.

4. Sanal Makine (VM) Oluşturma ve Yönetme

4.1. Yeni Bir Sanal Makine Oluşturma

Proxmox VE web arayüzünde, sol menüden sunucunuzu seçin ve sağ üst köşedeki "Create VM" (VM Oluştur) düğmesine tıklayın. Sanal makine oluşturma sihirbazı başlayacaktır.

4.2. Sanal Makine Ayarları

Sanal makine ayarlarını yapılandırın:

• VM ID: Sanal makine için benzersiz bir ID (kimlik) girin.
• Name: Sanal makine için bir ad girin.
• Resource Pool: Sanal makineyi bir kaynak havuzuna atayın (isteğe bağlı).
• OS: Sanal makine için bir işletim sistemi ISO dosyası seçin.
• Guest OS: Sanal makine için bir misafir işletim sistemi türü seçin (örneğin, Linux, Windows).
• CPU: Sanal makineye atanacak CPU çekirdek sayısını ayarlayın.
• Memory: Sanal makineye atanacak RAM miktarını ayarlayın.
• Hard Disk: Sanal makine için bir sanal disk oluşturun. Disk boyutunu, depolama formatını (örneğin, qcow2) ve depolama konumunu ayarlayın.
• Network: Sanal makine için bir ağ arabirimi oluşturun. Köprü (bridge) modunu ve VLAN ID'sini ayarlayın.

4.3. Sanal Makineyi Başlatma ve İşletim Sistemini Kurma

Sanal makine oluşturulduktan sonra, sanal makineyi seçin ve sağ üst köşedeki "Start" (Başlat) düğmesine tıklayın. Sanal makine konsoluna erişmek için "Console" (Konsol) düğmesine tıklayın. İşletim sistemi kurulumunu başlatın ve talimatları takip edin.

4.4. Sanal Makine Yönetimi

Proxmox VE web arayüzü, sanal makineleri yönetmek için çeşitli araçlar sunar:

• Start/Stop/Reboot: Sanal makineyi başlatma, durdurma veya yeniden başlatma.
• Console: Sanal makine konsoluna erişme.
• Migrate: Sanal makineyi farklı bir sunucuya taşıma (canlı geçiş).
• Backup/Restore: Sanal makineyi yedekleme ve geri yükleme.
• Snapshot: Sanal makinenin anlık görüntüsünü alma.
• Clone: Sanal makineyi klonlama.
• Resource Allocation: Sanal makineye atanan CPU, RAM ve disk kaynaklarını ayarlama.

5. Konteyner Oluşturma ve Yönetme (LXC)

5.1. LXC Konteynerleri Nedir?

LXC (Linux Containers), işletim sistemi düzeyinde sanallaştırma teknolojisidir. LXC, Linux çekirdeğinin özelliklerini kullanarak (cgroups ve namespaces) birden fazla izole edilmiş kullanıcı alanı örneğinin (konteynerlerin) aynı çekirdek üzerinde çalışmasını sağlar. LXC konteynerleri, sanal makinelere göre daha hafif ve hızlıdır.

5.2. Yeni Bir LXC Konteyneri Oluşturma

Proxmox VE web arayüzünde, sol menüden sunucunuzu seçin ve sağ üst köşedeki "Create CT" (Konteyner Oluştur) düğmesine tıklayın. Konteyner oluşturma sihirbazı başlayacaktır.

5.3. Konteyner Ayarları

Konteyner ayarlarını yapılandırın:

• CT ID: Konteyner için benzersiz bir ID (kimlik) girin.
• Hostname: Konteyner için bir ana bilgisayar adı girin.
• Password: Konteyner için bir root parolası girin.
• Template: Konteyner için bir şablon seçin (örneğin, Debian, Ubuntu, CentOS).
• Storage: Konteynerin depolama konumunu ayarlayın.
• Network: Konteyner için bir ağ arabirimi oluşturun. Köprü (bridge) modunu ve IP adresini ayarlayın.
• Resources: Konteynere atanacak CPU çekirdek sayısını, RAM miktarını ve disk alanını ayarlayın.

5.4. Konteyneri Başlatma ve Yönetme

Konteyner oluşturulduktan sonra, konteyneri seçin ve sağ üst köşedeki "Start" (Başlat) düğmesine tıklayın. Konteyner konsoluna erişmek için "Console" (Konsol) düğmesine tıklayın. Konteyner içinde komut çalıştırmak için SSH ile bağlanabilirsiniz.

5.5. Konteyner Yönetimi

Proxmox VE web arayüzü, konteynerleri yönetmek için çeşitli araçlar sunar:

• Start/Stop/Reboot: Konteyneri başlatma, durdurma veya yeniden başlatma.
• Console: Konteyner konsoluna erişme.
• Migrate: Konteyneri farklı bir sunucuya taşıma (canlı geçiş).
• Backup/Restore: Konteyneri yedekleme ve geri yükleme.
• Snapshot: Konteynerin anlık görüntüsünü alma.
• Clone: Konteyneri klonlama.
• Resource Allocation: Konteynere atanan CPU, RAM ve disk kaynaklarını ayarlama.

6. Ağ Yapılandırması

6.1. Köprü (Bridge) Ağı

Köprü ağı, sanal makinelerin ve konteynerlerin fiziksel ağa doğrudan bağlanmasını sağlar. Proxmox VE, köprü ağını `vmbr0` arabirimi üzerinden yapılandırır. Sanal makineler ve konteynerler, `vmbr0` arabirimine atanmış bir IP adresi alarak fiziksel ağdaki diğer cihazlarla iletişim kurabilir.

6.2. VLAN (Virtual LAN)

VLAN (Sanal LAN), aynı fiziksel ağ üzerinde birden fazla mantıksal ağ oluşturmanızı sağlar. VLAN'lar, ağ trafiğini izole etmek ve güvenliği artırmak için kullanılabilir. Proxmox VE, VLAN'ları destekler ve sanal makineleri ve konteynerleri farklı VLAN'lara atayabilirsiniz.

6.3. Ağ Güvenliği

VDS ortamının güvenliğini sağlamak için aşağıdaki önlemleri almanız önerilir:

• Güvenlik Duvarı (Firewall): Proxmox VE güvenlik duvarını etkinleştirin ve yalnızca gerekli portlara izin verin.
• SSH Güvenliği: SSH erişimini güvenli hale getirin. Parola tabanlı kimlik doğrulamayı devre dışı bırakın ve anahtar tabanlı kimlik doğrulama kullanın.
• Güncellemeler: Proxmox VE ve sanal makinelerdeki/konteynerlerdeki işletim sistemlerini düzenli olarak güncelleyin.
• Güçlü Parolalar: Tüm kullanıcı hesapları için güçlü ve benzersiz parolalar kullanın.

7. Yedekleme ve Geri Yükleme

7.1. Proxmox VE Yedekleme Aracı

Proxmox VE, sanal makineleri ve konteynerleri yedeklemek için yerleşik bir yedekleme aracına sahiptir. Yedeklemeler, yerel bir diske, bir ağ paylaşımına (NFS, SMB/CIFS) veya Proxmox Backup Server'a (PBS) kaydedilebilir.

7.2. Yedekleme Yapılandırması

Yedekleme ayarlarını yapılandırın:

• Backup Mode: Yedekleme modunu seçin (snapshot, suspend veya stop).
• Compression: Yedekleme sıkıştırma algoritmasını seçin (gzip, lzo veya zstd).
• Storage: Yedeklemelerin kaydedileceği depolama konumunu seçin.
• Schedule: Yedekleme zamanlamasını ayarlayın (örneğin, günlük, haftalık).

7.3. Yedeklemeyi Geri Yükleme

Yedeklemeyi geri yüklemek için Proxmox VE web arayüzünde yedekleme dosyasını seçin ve "Restore" (Geri Yükle) düğmesine tıklayın. Geri yükleme ayarlarını yapılandırın ve geri yüklemeyi başlatın.

8. Yüksek Kullanılabilirlik (HA)

8.1. Proxmox VE HA Kümesi

Proxmox VE, yüksek kullanılabilirlik (HA) kümesi oluşturmanızı sağlar. HA kümesi, bir sunucu arızalandığında sanal makinelerin ve konteynerlerin otomatik olarak başka bir sunucuya geçirilmesini sağlar. Bu, hizmet kesintilerini en aza indirir ve yüksek kullanılabilirlik sağlar.

8.2. HA Kümesi Kurulumu

HA kümesi kurmak için en az üç sunucuya ihtiyacınız vardır. Proxmox VE belgelerinde HA kümesi kurulumu hakkında detaylı talimatlar bulunmaktadır (Proxmox HA Kümesi).

9. Performans İzleme ve Optimizasyon

9.1. Performans İzleme Araçları

VDS ortamının performansını izlemek için aşağıdaki araçları kullanabilirsiniz:

• Proxmox VE Web Arayüzü: Proxmox VE web arayüzü, CPU kullanımı, RAM kullanımı, disk I/O ve ağ trafiği gibi temel performans metriklerini gösterir.
• Grafana ve Prometheus: Grafana ve Prometheus, gelişmiş performans izleme ve görselleştirme araçlarıdır. Proxmox VE ile entegre edilebilirler.
• htop: htop, Linux için interaktif bir süreç görüntüleyicisidir. CPU kullanımı, RAM kullanımı ve süreçler hakkında detaylı bilgi sağlar.
• iostat: iostat, disk I/O istatistiklerini gösterir.
• netstat: netstat, ağ bağlantıları ve ağ trafiği hakkında bilgi sağlar.

9.2. Performans Optimizasyon İpuçları

VDS ortamının performansını optimize etmek için aşağıdaki ipuçlarını uygulayabilirsiniz:

• Doğru Sanallaştırma Türünü Seçin: KVM ve LXC arasında, uygulamanızın gereksinimlerine en uygun olanı seçin. KVM, daha fazla izolasyon ve uyumluluk sağlarken, LXC daha hafif ve hızlıdır.
• Kaynakları Doğru Ayırın: Sanal makinelere ve konteynerlere atanan CPU, RAM ve disk kaynaklarını dikkatlice ayarlayın. Aşırı kaynak tahsisi, performans sorunlarına neden olabilir.
• SSD Depolama Kullanın: SSD veya NVMe SSD depolama, disk I/O performansını önemli ölçüde artırır.
• Önbellekleme Kullanın: Veritabanı sunucuları ve web sunucuları için önbellekleme mekanizmaları kullanın (örneğin, Memcached, Redis).
• Ağ Performansını Optimize Edin: Ağ arabirimlerini doğru yapılandırın ve ağ tıkanıklığını önleyin.
• İşletim Sistemini Optimize Edin: Sanal makinelerdeki ve konteynerlerdeki işletim sistemlerini performans için optimize edin. Gereksiz servisleri devre dışı bırakın ve çekirdek parametrelerini ayarlayın.

10. Gerçek Hayattan Örnekler ve Vaka Çalışmaları

10.1. Web Hosting Sağlayıcısı Vaka Çalışması

Bir web hosting sağlayıcısı, müşterilerine VDS hizmetleri sunmak için KVM ve Proxmox VE kullanıyor. Proxmox VE'nin merkezi yönetim özellikleri sayesinde, sanal makineleri ve konteynerleri kolayca oluşturabiliyor, yönetebiliyor ve izleyebiliyor. KVM'nin yüksek performansı, müşterilerin web sitelerinin ve uygulamalarının hızlı ve güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlıyor. HA kümesi, sunucu arızalarında hizmet kesintilerini en aza indiriyor.

10.2. Geliştirme Ortamı Vaka Çalışması

Bir yazılım geliştirme ekibi, farklı projeler için izole edilmiş geliştirme ortamları oluşturmak için LXC konteynerlerini kullanıyor. LXC konteynerleri, hafif ve hızlı oldukları için geliştirme ortamlarını hızlı bir şekilde kurmalarını ve dağıtmalarını sağlıyor. Proxmox VE'nin yedekleme ve geri yükleme özellikleri, geliştirme ortamlarını kolayca yedeklemelerini ve geri yüklemelerini sağlıyor.

11. Sık Sorulan Sorular

12. Sonuç ve Özet

KVM ve Proxmox VE, yüksek performanslı ve esnek bir VDS ortamı oluşturmak için güçlü araçlardır. KVM'nin donanım sanallaştırma yetenekleri ve Proxmox VE'nin merkezi yönetim özellikleri, sanal makineleri ve konteynerleri kolayca oluşturmanızı, yönetmenizi ve izlemenizi sağlar. Bu makalede, KVM ve Proxmox VE kullanarak VDS kurulumunun temel adımlarını ve en iyi uygulamalarını ele aldık. Bu bilgileri kullanarak, kendi VDS ortamınızı oluşturabilir ve ihtiyaçlarınıza göre özelleştirebilirsiniz.

Unutmayın, VPS Sanal Sunucu Hizmetleri ile VDS altyapınızı dış kaynak kullanarak da çözebilirsiniz. Bu, donanım yönetimi ve sunucu kurulumu gibi teknik detaylarla uğraşmak istemeyenler için ideal bir seçenektir.