Bilgi Bankası

IPv4 Subnetting Nedir ve Neden Gereklidir?

IPv4 subnetting, bir IPv4 ağını daha küçük, mantıksal alt ağlara (subnet) bölme işlemidir. Bu işlem, IP adreslerini daha verimli kullanmak, ağ performansını artırmak, güvenliği iyileştirmek ve ağ yönetimini kolaylaştırmak gibi çeşitli avantajlar sağlar.

• IP Adresi Verimliliği: Subnetting, IP adreslerini daha küçük gruplara ayırarak, adres israfını önler. Özellikle, büyük bir IP bloğuna ihtiyaç duymayan küçük ağlar için idealdir.
• Ağ Performansı: Alt ağlar, broadcast trafiğini sınırlar, böylece ağdaki cihazların gereksiz trafiğe maruz kalmasını engeller. Bu da genel ağ performansını artırır.
• Güvenlik: Alt ağlar, ağ güvenliğini artırmak için kullanılabilir. Örneğin, hassas verilerin bulunduğu bir alt ağ, diğer alt ağlardan izole edilebilir.
• Ağ Yönetimi: Subnetting, ağ yönetimini kolaylaştırır. Farklı departmanlar veya fonksiyonlar için ayrı alt ağlar oluşturulabilir, bu da ağ kaynaklarının daha iyi yönetilmesini sağlar.

Örneğin, bir şirketin 250 bilgisayarı varsa, tek bir Class C ağı (254 adres) yeterli olmayabilir. Subnetting ile, bu 250 bilgisayar için birden fazla alt ağ oluşturulabilir, böylece IP adresleri daha verimli kullanılır.

Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask) Nedir ve Nasıl Çalışır?

Alt ağ maskesi (subnet mask), bir IP adresinin hangi bölümünün ağ adresini ve hangi bölümünün host adresini temsil ettiğini belirleyen 32 bitlik bir sayıdır. Alt ağ maskesi, IP adresiyle birlikte kullanılarak, bir cihazın hangi ağda olduğunu ve hangi cihazlarla doğrudan iletişim kurabileceğini belirler.

Alt ağ maskesi, bit seviyesinde bir AND işlemine tabi tutularak IP adresinden ağ adresi elde edilir. Ağ adresini belirlemek için IP adresi ve alt ağ maskesi bit düzeyinde AND işlemine tabi tutulur. AND işleminde, her iki bit de 1 ise sonuç 1, aksi takdirde sonuç 0'dır.

Örneğin, IP adresi 192.168.1.10 ve alt ağ maskesi 255.255.255.0 ise, ağ adresi aşağıdaki gibi hesaplanır:

IP Adresi:   192.168.1.10   (11000000.10101000.00000001.00001010)
Alt Ağ Maskesi: 255.255.255.0  (11111111.11111111.11111111.00000000)
------------------------------------------------------------------
Ağ Adresi:   192.168.1.0    (11000000.10101000.00000001.00000000)

Bu örnekte, ağ adresi 192.168.1.0'dır. Bu, IP adresi 192.168.1.10 olan cihazın 192.168.1.0 ağında olduğunu gösterir.

Önemli Noktalar:

• Alt ağ maskesi, bir ağın boyutunu ve kaç tane host adresine sahip olabileceğini belirler.
• Daha uzun bir alt ağ maskesi (daha fazla 1), daha küçük bir ağı ve daha az host adresini gösterir.
• Daha kısa bir alt ağ maskesi (daha az 1), daha büyük bir ağı ve daha fazla host adresini gösterir.

CIDR (Classless Inter-Domain Routing) Notasyonu Nedir?

CIDR (Classless Inter-Domain Routing), IP adreslerini daha esnek bir şekilde atamak için kullanılan bir yöntemdir. CIDR notasyonu, bir IP adresini ve ardından bir slash (/) ve bir sayı ile gösterilir. Bu sayı, alt ağ maskesindeki 1'lerin sayısını temsil eder.

Örneğin, 192.168.1.0/24, IP adresi 192.168.1.0 olan ve alt ağ maskesi 255.255.255.0 (24 tane 1) olan bir ağı temsil eder.

CIDR notasyonu, alt ağ maskesini belirtmenin daha kısa ve daha kolay bir yoludur. Ayrıca, ağ boyutunu belirtmek için de kullanılabilir.

Aşağıdaki tablo, yaygın CIDR notasyonlarını ve karşılık gelen alt ağ maskelerini göstermektedir:

Alt Ağ Maskesi Hesaplama Adımları Nelerdir?

Alt ağ maskesi hesaplama, belirli bir ağ için kaç tane alt ağa ve her bir alt ağda kaç tane host adresine ihtiyaç duyulduğuna bağlıdır. Alt ağ maskesi hesaplama adımları şunlardır:

1. Ağ Adresini Belirleyin: Öncelikle, kullanmak istediğiniz ağ adresini belirleyin. Örneğin, 192.168.1.0 gibi.
2. İhtiyaç Duyulan Alt Ağ Sayısını Belirleyin: Kaç tane alt ağa ihtiyacınız olduğunu belirleyin. Örneğin, 4 alt ağa ihtiyacınız varsa.
3. İhtiyaç Duyulan Host Adresi Sayısını Belirleyin: Her bir alt ağda kaç tane host adresine ihtiyacınız olduğunu belirleyin. Örneğin, her bir alt ağda 50 host adresine ihtiyacınız varsa.
4. Gerekli Bit Sayısını Hesaplayın: Hem alt ağlar için hem de hostlar için gerekli bit sayısını hesaplayın.
   • Alt ağlar için gerekli bit sayısı: 2ⁿ >= alt ağ sayısı (n, ödünç alınacak bit sayısı)
   • Hostlar için gerekli bit sayısı: 2^m - 2 >= host sayısı (m, host için ayrılacak bit sayısı)
5. Alt Ağ Maskesini Hesaplayın: Gerekli bit sayılarına göre alt ağ maskesini hesaplayın.

Örnek:

192.168.1.0 ağını kullanarak 4 alt ağ oluşturmak ve her bir alt ağda 50 host adresi bulundurmak istiyorsunuz.

1. Ağ Adresi: 192.168.1.0
2. Alt Ağ Sayısı: 4
3. Host Adresi Sayısı: 50
4. Gerekli Bit Sayısı:
   • Alt ağlar için: 2ⁿ >= 4 => n = 2 (2 bit ödünç alınacak)
   • Hostlar için: 2^m - 2 >= 50 => m = 6 (6 bit host için ayrılacak)
5. Alt Ağ Maskesi:
   • Varsayılan alt ağ maskesi (192.168.1.0 için): 255.255.255.0 (/24)
   • 2 bit ödünç alındığında: 24 + 2 = 26
   • Yeni alt ağ maskesi: 255.255.255.192 (/26)

Bu durumda, alt ağ maskesi 255.255.255.192 (/26) olacaktır. Bu, 4 alt ağ oluşturmanıza ve her bir alt ağda 62 (2⁶ - 2) host adresine sahip olmanıza olanak tanır.

Subnetting Hesaplama Aracı Nasıl Kullanılır?

Subnetting hesaplama araçları, alt ağ maskesini, ağ adresini, broadcast adresini ve diğer ilgili bilgileri hesaplamayı kolaylaştıran çevrimiçi araçlardır. Bu araçlar, subnetting işlemini anlamayan veya manuel olarak hesaplama yapmak istemeyen kişiler için çok faydalıdır.

Subnetting hesaplama araçları genellikle aşağıdaki bilgileri ister:

• IP Adresi: Subnetting yapmak istediğiniz IP adresini girin.
• Alt Ağ Maskesi veya CIDR Notasyonu: Alt ağ maskesini veya CIDR notasyonunu girin.

Bu bilgileri girdikten sonra, araç aşağıdaki bilgileri hesaplar:

• Ağ Adresi: Alt ağın ağ adresini gösterir.
• Broadcast Adresi: Alt ağın broadcast adresini gösterir.
• Kullanılabilir Host Adresi Aralığı: Alt ağda kullanılabilecek host adreslerinin aralığını gösterir.
• Toplam Host Adresi Sayısı: Alt ağda bulunan toplam host adresi sayısını gösterir.
• Kullanılabilir Host Adresi Sayısı: Alt ağda kullanılabilecek host adresi sayısını gösterir (genellikle toplam host adresinden 2 eksik, ağ adresi ve broadcast adresi çıkarılır).

Birçok farklı subnetting hesaplama aracı çevrimiçi olarak mevcuttur. Bazı popüler araçlar arasında şunlar bulunur:

• Subnet Calculator (solarwinds.com)
• IP Subnet Calculator (calculator.net)
• Subnet Mask Calculator (subnet-calculator.com)

Bu araçları kullanarak, subnetting işlemlerini daha hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.

Gerçek Hayattan Subnetting Örnekleri ve Vaka Çalışmaları

Subnetting, çeşitli ağ senaryolarında yaygın olarak kullanılır. İşte gerçek hayattan bazı örnekler ve vaka çalışmaları:

• Kurumsal Ağ: Bir şirketin farklı departmanları (örneğin, pazarlama, satış, mühendislik) için ayrı alt ağlar oluşturulabilir. Bu, ağ trafiğini izole etmeye, güvenliği artırmaya ve ağ yönetimini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Örneğin, mühendislik departmanının hassas verileri, diğer departmanların erişemeyeceği bir alt ağda saklanabilir.
• Veri Merkezi: Veri merkezlerinde, farklı sunucular veya hizmetler için ayrı alt ağlar oluşturulabilir. Bu, ağ performansını artırmaya ve güvenliği iyileştirmeye yardımcı olur. Örneğin, web sunucuları, veritabanı sunucuları ve uygulama sunucuları için ayrı alt ağlar oluşturulabilir.
• Ev Ağı: Ev ağlarında, akıllı cihazlar (örneğin, akıllı TV, akıllı ev aletleri) ve bilgisayarlar için ayrı alt ağlar oluşturulabilir. Bu, güvenliği artırmaya ve ağ performansını iyileştirmeye yardımcı olur. Örneğin, akıllı cihazlar, bilgisayarların erişemeyeceği bir alt ağda tutulabilir.
• Okul Ağı: Bir okulda, öğrenciler, öğretmenler ve yönetim personeli için ayrı alt ağlar oluşturulabilir. Bu, ağ kullanımını yönetmeye ve güvenliği sağlamaya yardımcı olur. Örneğin, öğrencilerin erişebileceği kaynaklar sınırlanabilir ve öğretmenlerin erişebileceği kaynaklar daha geniş olabilir.

Vaka Çalışması:

Bir üniversitenin kampüs ağı, tek bir büyük ağ olarak yapılandırılmıştı. Bu, ağ performansında düşüşlere, güvenlik açıklarına ve yönetim zorluklarına yol açıyordu. Üniversite, ağını subnetting kullanarak yeniden yapılandırmaya karar verdi. Farklı fakülteler, yurtlar ve idari binalar için ayrı alt ağlar oluşturuldu. Bu, ağ performansını önemli ölçüde artırdı, güvenliği iyileştirdi ve ağ yönetimini kolaylaştırdı.

Bu vaka çalışması, subnetting'in büyük ve karmaşık ağlarda nasıl faydalı olabileceğini göstermektedir.

Değişken Uzunluklu Alt Ağ Maskesi (VLSM) Nedir?

Değişken Uzunluklu Alt Ağ Maskesi (VLSM), farklı alt ağlar için farklı alt ağ maskeleri kullanılmasına izin veren bir subnetting tekniğidir. Bu, IP adreslerini daha verimli kullanmaya ve ağ tasarımını daha esnek hale getirmeye yardımcı olur.

VLSM, özellikle farklı boyutlarda alt ağlara ihtiyaç duyulan durumlarda faydalıdır. Örneğin, bir ağda hem büyük bir alt ağ (örneğin, 100 host) hem de küçük bir alt ağ (örneğin, 10 host) bulunuyorsa, VLSM kullanılarak her bir alt ağ için uygun alt ağ maskesi atanabilir.

VLSM kullanırken, öncelikle en büyük alt ağ için gerekli olan host adres sayısını karşılayacak bir alt ağ maskesi hesaplanır. Daha sonra, kalan IP adresleri daha küçük alt ağlar için kullanılır. Bu işlem, tüm alt ağlar için uygun alt ağ maskeleri atanana kadar devam eder.

Örnek:

192.168.1.0/24 ağını kullanarak üç alt ağ oluşturmak istiyorsunuz. Alt ağların boyutları aşağıdaki gibidir:

• Alt Ağ A: 60 host
• Alt Ağ B: 30 host
• Alt Ağ C: 10 host

VLSM kullanarak, bu alt ağlar için aşağıdaki alt ağ maskelerini atayabilirsiniz:

• Alt Ağ A: 192.168.1.0/26 (255.255.255.192) - 62 host
• Alt Ağ B: 192.168.1.64/27 (255.255.255.224) - 30 host
• Alt Ağ C: 192.168.1.96/28 (255.255.255.240) - 14 host

Bu örnekte, VLSM kullanılarak IP adresleri daha verimli kullanılmıştır. Her bir alt ağ için sadece gerekli olan kadar IP adresi ayrılmıştır.

VLSM'nin Avantajları:

• IP adreslerini daha verimli kullanır.
• Ağ tasarımını daha esnek hale getirir.
• Farklı boyutlarda alt ağlara izin verir.

VLSM'nin Dezavantajları:

• Subnetting'den daha karmaşıktır.
• Ağ planlaması daha fazla zaman alabilir.

Subnetting Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Subnetting yaparken, aşağıdaki noktalara dikkat etmek önemlidir:

• Ağ Gereksinimlerini Belirleyin: Subnetting yapmadan önce, ağınızın gereksinimlerini dikkatlice belirleyin. Kaç tane alt ağa ihtiyacınız var? Her bir alt ağda kaç tane host adresine ihtiyacınız var? Bu soruların cevapları, doğru alt ağ maskesini seçmenize yardımcı olacaktır.
• Alt Ağ Maskesini Doğru Hesaplayın: Alt ağ maskesini doğru hesaplamak, ağınızın düzgün çalışması için çok önemlidir. Yanlış bir alt ağ maskesi, ağ bağlantı sorunlarına ve diğer sorunlara yol açabilir.
• IP Adresi Çakışmalarını Önleyin: Subnetting yaparken, IP adresi çakışmalarını önlemek için dikkatli olun. Her bir cihaza benzersiz bir IP adresi atayın. IP adresi çakışmaları, ağ bağlantı sorunlarına yol açabilir.
• Ağ Belgelerini Güncel Tutun: Subnetting yaptıktan sonra, ağ belgelerinizi güncel tutun. Ağ adreslerini, alt ağ maskelerini ve diğer ilgili bilgileri kaydedin. Bu, ağ sorunlarını gidermeye ve ağ yönetimini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır.
• Ağ Güvenliğini Unutmayın: Subnetting, ağ güvenliğini artırmak için kullanılabilir. Ancak, subnetting tek başına yeterli değildir. Ağınızı güvenli hale getirmek için diğer güvenlik önlemlerini de almanız gerekir (örneğin, güvenlik duvarı kullanmak, güçlü parolalar kullanmak).
• Test Edin: Subnetting yaptıktan sonra, ağınızı test edin. Tüm cihazların doğru şekilde bağlanabildiğinden ve ağ trafiğinin beklendiği gibi aktığından emin olun.

Aşağıdaki tablo, subnetting yaparken yaygın olarak yapılan hataları ve bunların nasıl önlenebileceğini göstermektedir: