Bilgi Bankası

Alan Adı (Domain) Nedir ve Nasıl Çalışır?

Alan adı, internet üzerindeki bir web sitesinin veya diğer çevrimiçi kaynakların adresidir. İnsanların karmaşık IP adreslerini hatırlamak yerine kolayca akılda tutulabilen bir isim kullanmalarını sağlar. Örneğin, "google.com" bir alan adıdır. Bu alan adını tarayıcınıza yazdığınızda, tarayıcınız bu alan adını bir IP adresine çevirir ve sizi Google'ın sunucularına yönlendirir.

Alan adının temel bileşenleri şunlardır:

• İkinci Düzey Alan Adı (SLD): Alan adının ana kısmıdır. Örneğin, "google" ikinci düzey alan adıdır.
• Üst Düzey Alan Adı (TLD): Alan adının sonundaki uzantıdır. Örneğin, ".com", ".org", ".net" gibi.

Alan Adı Sistemi (DNS): Alan adlarını IP adreslerine çeviren dağıtık bir veritabanı sistemidir. Bir alan adını tarayıcınıza yazdığınızda, DNS sunucuları bu alan adını ilgili IP adresine çözümler ve sizi doğru sunucuya yönlendirir.

Önemli Not: Bir alan adı tescil edildiğinde, belirli bir süre için (genellikle 1 ila 10 yıl arasında) size tahsis edilir. Bu süre sonunda alan adını yenilemeniz gerekir, aksi takdirde başkası tarafından tescil edilebilir.

Alan adı seçimi, web sitenizin başarısı için kritik öneme sahiptir. Akılda kalıcı, kolay yazılabilen ve markanızı yansıtan bir alan adı seçmeye özen gösterin. Örneğin, Alan Adı (Domain) Hizmetleri sayfamızda bu konuda daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

Alan Adı Nasıl Üretilir?

Alan adı üretmek, yaratıcılık ve stratejik düşünme gerektiren bir süreçtir. İşte alan adı üretme sürecinde izlenebilecek adımlar:

1. Hedef Kitlenizi ve Markanızı Tanımlayın: Alan adınızın hedef kitlenize hitap etmesi ve markanızı yansıtması önemlidir. Markanızın değerlerini, ürünlerinizi veya hizmetlerinizi temsil eden kelimeler veya ifadeler düşünün.
2. Anahtar Kelime Araştırması Yapın: Web sitenizle ilgili anahtar kelimeleri belirleyin. Bu anahtar kelimeler, alan adınızda yer alarak arama motorlarında daha iyi sıralanmanıza yardımcı olabilir. Google Keyword Planner gibi araçları kullanarak anahtar kelime araştırması yapabilirsiniz.
3. Beyin Fırtınası Yapın: Belirlediğiniz anahtar kelimeleri ve markanızla ilgili kelimeleri kullanarak farklı alan adı fikirleri üretin. Yaratıcı ve akılda kalıcı isimler bulmaya çalışın.
4. Alan Adı Jeneratörlerini Kullanın: Alan adı jeneratörleri, anahtar kelimelerinizi kullanarak otomatik olarak farklı alan adı önerileri sunar. Namecheap, Domainr gibi araçları kullanabilirsiniz.
5. Uygunluğu Kontrol Edin: Bulduğunuz alan adı fikirlerinin uygun olup olmadığını kontrol edin. Alan adının tescil edilmiş olup olmadığını ve sosyal medya platformlarında kullanılabilir olup olmadığını araştırın.
6. Akılda Kalıcılığı ve Yazımı Test Edin: Seçtiğiniz alan adının kolayca akılda kalıp kalmadığını ve doğru yazılıp yazılmadığını test edin. Arkadaşlarınızdan veya meslektaşlarınızdan geri bildirim alın.
7. Marka Korumasını Düşünün: Alan adınızın benzerlerinin tescil edilmesini önlemek için marka koruma stratejileri uygulayın. Farklı üst düzey alan adlarını (.com, .net, .org gibi) tescil edebilirsiniz.

Örnek Vaka: Bir online kitap satış sitesi için alan adı arayışı içinde olduğunuzu varsayalım. Anahtar kelimeleriniz "kitap", "online", "satış" olabilir. Bu kelimeleri kullanarak "onlinekitap.com", "kitapsatis.net" gibi fikirler üretebilirsiniz. Ayrıca, marka adınızı içeren bir alan adı da düşünebilirsiniz (örneğin, "kitapdiyari.com").

Alan Adı Sağlayıcı (Registrar) Nedir?

Alan adı sağlayıcıları (registrarlar), alan adlarını tescil etmenizi ve yönetmenizi sağlayan şirketlerdir. ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) tarafından akredite edilmişlerdir ve alan adı sisteminin (DNS) düzgün çalışmasını sağlarlar. Alan adınızı tescil ettirdiğinizde, registrar bu bilgiyi merkezi bir veritabanına (WHOIS) kaydeder.

Alan adı sağlayıcısı seçerken dikkat edilmesi gereken faktörler:

• Fiyat: Farklı sağlayıcılar farklı fiyatlar sunabilir. Ancak, sadece en ucuz seçeneği değil, aynı zamanda sağlanan hizmetleri de göz önünde bulundurun.
• Hizmetler: Alan adı tescili, DNS yönetimi, WHOIS gizliliği gibi hizmetler sunmaları önemlidir.
• Müşteri Desteği: Sorun yaşadığınızda hızlı ve etkili müşteri desteği alabilmeniz önemlidir.
• Kullanım Kolaylığı: Alan adı yönetim paneli kolayca kullanılabilir olmalıdır.

Popüler Alan Adı Sağlayıcıları:

• Namecheap
• GoDaddy
• Google Domains
• Eka Sunucu

Adım Adım Alan Adı Tescili:

1. Bir alan adı sağlayıcısı seçin.
2. Web sitelerine gidin ve bir hesap oluşturun.
3. Tescil etmek istediğiniz alan adını arama kutusuna yazın.
4. Alan adının uygun olup olmadığını kontrol edin.
5. Uygunsa, alan adını sepetinize ekleyin.
6. Gerekli bilgileri (adınız, adresiniz, iletişim bilgileriniz) girin.
7. Ödeme yapın.
8. Alan adınızı yönetmek için size sağlanan kontrol paneline giriş yapın.

Önemli Not: WHOIS gizliliği, kişisel bilgilerinizin (adınız, adresiniz, telefon numaranız) WHOIS veritabanında görünmesini engeller. Bu, spam ve diğer istenmeyen iletişimlerden korunmanıza yardımcı olabilir. Çoğu sağlayıcı bu hizmeti ek bir ücret karşılığında sunar.

ICANN Nedir ve Ne İş Yapar?

ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers), internetin temel altyapısının teknik yönetiminden sorumlu kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Özellikle alan adı sistemi (DNS), IP adresleri ve protokol numaraları gibi kaynakların koordinasyonunu sağlar. ICANN, internetin istikrarlı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için politikalar geliştirir ve uygular. ICANN'in temel görevleri şunlardır:

• Alan Adı Sistemini Yönetmek: ICANN, üst düzey alan adlarının (TLD'ler) ve ülke kodu üst düzey alan adlarının (ccTLD'ler) yönetimini denetler. Yeni TLD'lerin oluşturulması ve mevcut TLD'lerin yönetimi ICANN'in sorumluluğundadır.
• IP Adreslerini Tahsis Etmek: ICANN, bölgesel internet kayıt kuruluşlarına (RIR'ler) IP adresi blokları tahsis eder. RIR'ler daha sonra bu adresleri internet servis sağlayıcılarına (ISS'ler) ve diğer kuruluşlara dağıtır.
• Protokol Numaralarını Yönetmek: ICANN, internet protokollerinde kullanılan numaraları (örneğin, port numaraları) yönetir. Bu numaraların koordinasyonu, farklı internet uygulamalarının ve cihazlarının birlikte çalışmasını sağlar.
• Politika Geliştirmek: ICANN, internetin yönetimiyle ilgili politikaların geliştirilmesine katkıda bulunur. Bu politikalar, alan adı uyuşmazlıklarının çözümü, WHOIS verilerinin yönetimi ve diğer önemli konuları kapsar.

ICANN, çok paydaşlı bir modelle çalışır. Hükümetler, özel sektör, teknik topluluk ve sivil toplum kuruluşları ICANN'in karar alma süreçlerine katılır. Bu model, internetin küresel ve açık bir şekilde yönetilmesini sağlamayı amaçlar.

ICANN'in Önemi: ICANN, internetin temel altyapısının istikrarlı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlayarak internetin büyümesine ve gelişmesine katkıda bulunur. ICANN'in olmadığı bir dünyada, alan adı sistemi düzgün çalışmaz, IP adresleri çakışır ve internetin kullanımı zorlaşır.

Örnek: Bir ülke yeni bir üst düzey alan adı (.tr gibi) oluşturmak istediğinde, ICANN'e başvurması gerekir. ICANN, başvuruyu değerlendirir ve uygun bulursa yeni TLD'nin oluşturulmasına izin verir.

Üst Düzey Alan Adı (TLD) Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?

Üst düzey alan adı (TLD), bir alan adının sonundaki uzantıdır. Örneğin, ".com", ".org", ".net", ".gov" gibi. TLD'ler, alan adlarını kategorilere ayırmak ve internet kullanıcılarına web sitesinin türü hakkında bilgi vermek için kullanılır.

TLD'lerin temel kategorileri şunlardır:

• Genel Üst Düzey Alan Adları (gTLD'ler): Bu TLD'ler belirli bir coğrafi bölgeye veya kuruluşa bağlı değildir. En yaygın gTLD'ler şunlardır:
  • .com: Ticari kuruluşlar için tasarlanmıştır.
  • .org: Kar amacı gütmeyen kuruluşlar için tasarlanmıştır.
  • .net: Ağ altyapısı sağlayıcıları için tasarlanmıştır.
  • .info: Bilgi amaçlı web siteleri için tasarlanmıştır.
  • .biz: İşletmeler için tasarlanmıştır.
• Ülke Kodu Üst Düzey Alan Adları (ccTLD'ler): Bu TLD'ler belirli bir ülkeyi veya bölgeyi temsil eder. Örneğin:
  • .tr: Türkiye
  • .us: Amerika Birleşik Devletleri
  • .uk: Birleşik Krallık
  • .de: Almanya
  • .fr: Fransa
• Sponsorlu Üst Düzey Alan Adları (sTLD'ler): Bu TLD'ler belirli bir topluluk veya organizasyon tarafından sponsor edilir ve yönetilir. Örneğin:
  • .gov: Amerika Birleşik Devletleri hükümeti
  • .edu: Eğitim kurumları
  • .mil: Amerika Birleşik Devletleri ordusu

Yeni TLD'ler: ICANN, son yıllarda yeni gTLD'lerin oluşturulmasına izin vermiştir. Bu yeni TLD'ler, belirli sektörleri, ilgi alanlarını veya markaları temsil edebilir. Örneğin: ".app", ".music", ".blog" gibi.

TLD Seçimi: TLD seçimi, web sitenizin amacına ve hedef kitlenize bağlıdır. Ticari bir web siteniz varsa, ".com" en uygun seçenek olabilir. Kar amacı gütmeyen bir kuruluşsanız, ".org" daha uygun olabilir. Belirli bir ülkeye veya bölgeye yönelik bir web siteniz varsa, ilgili ccTLD'yi kullanabilirsiniz.

Önemli Not: TLD'nin SEO (Arama Motoru Optimizasyonu) üzerinde doğrudan bir etkisi olmasa da, kullanıcıların web sitenizin türü hakkında bilgi edinmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, bazı arama motorları belirli ccTLD'leri belirli ülkelerde daha yüksek sıralayabilir.

Alan Adı Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları

Alan adı uyuşmazlıkları, bir alan adının başkasının ticari markasını veya diğer haklarını ihlal ettiği durumlarda ortaya çıkar. Bu tür uyuşmazlıklar, genellikle alan adı gaspı (cybersquatting) veya alan adı tipografik hatalarından (typosquatting) kaynaklanır.

• Alan Adı Gaspı (Cybersquatting): Bir kişinin, başkasının ticari markasını veya tanınmış adını içeren bir alan adını, bu kişiden para talep etmek amacıyla tescil etmesidir.
• Alan Adı Tipografik Hataları (Typosquatting): Bir kişinin, popüler bir web sitesinin alan adının tipografik hatalı versiyonunu tescil etmesidir. Amaç, kullanıcıların yanlışlıkla bu alan adını ziyaret etmesini sağlamak ve reklam geliri elde etmektir.

Alan Adı Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları:

1. Müzakere: Uyuşmazlığın tarafları, doğrudan müzakere yoluyla bir çözüme ulaşmaya çalışabilirler.
2. Arabuluculuk: Tarafsız bir üçüncü tarafın (arabulucu) yardımıyla bir çözüme ulaşmaya çalışılabilir.
3. Tahkim: Uyuşmazlık, tarafsız bir hakeme götürülür ve hakem bir karar verir.
4. Yasal Dava: Uyuşmazlık, mahkemeye taşınır ve mahkeme bir karar verir.

UDRP (Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy): ICANN tarafından geliştirilen ve alan adı uyuşmazlıklarının çözümü için kullanılan bir tahkim mekanizmasıdır. UDRP, ticari marka sahiplerinin, alan adı gaspı vakalarında hızlı ve etkili bir şekilde haklarını korumalarını sağlar. UDRP sürecinde, bir hakem paneli, alan adının ticari markayı ihlal edip etmediğine karar verir. Eğer ihlal varsa, alan adının ticari marka sahibine devredilmesine karar verilebilir.

UDRP Süreci:

1. Ticari marka sahibi, bir UDRP şikayeti hazırlar ve bir tahkim sağlayıcısına (örneğin, WIPO veya National Arbitration Forum) sunar.
2. Tahkim sağlayıcısı, şikayeti alan adı sahibine iletir.
3. Alan adı sahibi, şikayete yanıt verir.
4. Hakem paneli, şikayeti ve yanıtı değerlendirir ve bir karar verir.

Örnek Vaka: Bir kişi, "adidas.com" yerine "adidass.com" alan adını tescil ederse ve bu alan adında Adidas ürünlerinin sahtelerini satarsa, Adidas UDRP süreci başlatarak bu alan adının kendisine devredilmesini sağlayabilir.

Önemli Not: Alan adı uyuşmazlıklarını önlemek için, ticari markanızı tescil ettirin ve alan adınızı düzenli olarak izleyin. Ayrıca, alan adınızı tescil ettirirken WHOIS gizliliğini etkinleştirerek kişisel bilgilerinizin korunmasını sağlayabilirsiniz.