Elektronik devrelerin prototiplenmesinde en çok tercih edilen araçlardan biri breadboard yani lehimsiz devre tahtasıdır. Bu rehberde; breadboard'un yapısı, bağlantı mantığı, transistör – buton – röle gibi elemanlarla nasıl kullanıldığı ve "hangi bacağı nereye bağlayacağım?" sorusunun adım adım cevaplarını bulacaksınız.

Breadboard’un Temel Yapısı

Breadboard, iç yapısı sayesinde kablolarla veya bileşenlerle lehim yapmadan devre kurmanızı sağlar.

Yatay Hatlar (Kırmızı/Mavi): Genellikle üst ve alt kısımlarda bulunur. Kırmızı: +VCC, Mavi: GND (toprak) olarak kullanılır.
Dikey Hatlar (A–E ve F–J arası): Her dikey sütun (örneğin A1–E1) elektriksel olarak bağlıdır. Ortadaki boşluk, IC (entegre) yerleşimi için ayrılmıştır.

Projede Kullanılan Elemanlar (Görselde)

Üst sıra: 8 adet siyah kutu şeklindeki elemanlar muhtemelen röle.
Orta sıra: 7 adet siyah üç ayaklı eleman, büyük olasılıkla transistör (BC547/BC337 veya benzeri NPN tipi).

⚠️ Röle, Buton, Transistör gibi Elemanlar Nasıl Bağlanır?

1. Röle Bağlantısı

Orta 2 pin: Bobin uçları (VCC ve GND’ye bağlanır)
Yan pinler: NO (normally open), NC (normally closed), COM (ortak uç)
Röleye güç vermek için transistör ile anahtarlama yapılır.

⚙️ 2. Transistör (örneğin BC547) Pin Dizilimi

Düz tarafı size bakıyorsa:

Sol: Collector (C)
Orta: Base (B)
Sağ: Emitter (E)

Bağlantı Mantığı:

Emitter → GND
Base → Buton + 1K direnç ile VCC
Collector → Röle bobin girişi

3. Buton Bağlantısı

Bir ucu GND'ye, diğer ucu 1K direnç üzerinden transistörün BASE bacağına
Basıldığında akım verir, transistörü iletir duruma getirir

Devre Gücü Nasıl Bağlanır?

Breadboard’un kenarındaki kırmızı (VCC) ve mavi (GND) şeritlere 5V adaptör veya Arduino’dan enerji verilmelidir.
Genellikle:
- Kırmızı çizgiye: 5V (+)
- Mavi çizgiye: GND (–)

Örnek Devre: Butona Basılınca Röle Çeken Devre

VCC (+5V) ─┬────┬─────────────┬────────────┐
          │    │             │            │
        Röle  Buton       1K Direnç     Collector
          │    │             │            │
         GND  GND          Base       Transistör (NPN)
                                    │
                                   Emitter → GND

Not: Rölenin çekmesi için röle bobin uçlarına diyot bağlamak (örneğin 1N4007) güvenlik açısından önemlidir.

✅ İpuçları ve Sık Sorulanlar

"Kabloları nasıl yerleştireceğim?" → Önce bileşenleri tak, sonra breadboard hattına göre renkli jumper kablolarla bağla.
"Bacaklar kısa mı uzun mu?" → Transistör ve röle gibi elemanlar yönlüdür. Veri sayfalarına (datasheet) bak.
"Röle tıklama sesi gelmiyor" → Transistör doğru anahtarlamıyor olabilir veya röleye yeterli voltaj gitmiyordur.

Sonuç

Breadboard, karmaşık gibi görünse de birkaç temel kuralla öğrenildiğinde oldukça kolay bir prototipleme aracıdır. Projenizde hangi elemanın hangi bacağına ne geleceğini belirlemek için önce veri sayfası, sonra pin tanımlaması, ardından da breadboard şeması çıkarmanız önerilir.